Linux sunucu üzerinde bulunan web siteleri için dosya ve dizinlerin yazılabilirlik ayarlarını yapmak bazen zaman alabiliyor. Örneğin FileZilla ile alt dizinler seçeneği seçilip sadece klasörlere uygula işaretlendiğinde veya sadece dosyalara uygula seçildiğinde FTP üzerindeki dosya miktarına göre işlem uzun sürebiliyor. SSH üzerinden yalnızca chmod komutu ile de işlem yapıldığında da ya tüm alt klasörlerle birlikte herşeye izinler tanımlanır ya da tek bir dizin içerisinde bulunanlara. Aşağıdaki komut ile bulunduğunuz dizin ve alt dizinlerindeki dosya veya dizinlerin yazılabilirlik ayarlarını ayarlayabilirsiniz.
chmod 755 $(find /dosya-veya-dizin-yolu -type d)
chmod 644 $(find /dosya-veya-dizin-yolu -type f)
-type d (directory) yalnzıca dizinleri belirtir, -type f (file) ise yalnızca dosyaları. Dizinlerin yazılabilirlik izinleri 755, dosyaların ise 644 olması gerekir. Her defasında sunucu üzerindeki farklı farklı siteler için dosya yolu veya dizin yolu yazmak yerine aşağıdaki komutları .sh uzantısı ile kaydedip sitenin bulunduğu dizin altında çalıştırmanız daha hızlı olacaktır.
#!/bin/bash
directory=`pwd`
chmod 755 $(find $directory -type d)
chmod 644 $(find $directory -type f)
Burada dikkat edilmesi gereken şey bu .sh uzantılı dosya yalnızca sitenin bulunduğu dizinde çalıştırılmalıdır. Farklı bir yerde çalıştırılması sunucunun zarar görmesine sebep olabilir.
Günümüzde Linux işletim sistemleri son kullanıcıyı düşünerek güzel bir arayüzle geliyorlar fakat yapabileceğimiz işlemlerin çok büyük bir çoğunluğu yine de komut satırında. Bilgisayar kullanıcılarının çoğunun Linux'tan uzak durmasının sebebi aslında bu komut satırı ancak şu anda herşey görsel bir arayüzden halledilebilmekte ama yine de komut satırının hükümdarlığı önplanda.
Komut satırından en basit sistem ayarından, en karmaşık ağ ayarlarına kadar her şeye ulaşılabilir ve ayarlanabilir.
dmesg komutu sistem açılışında gösterilen mesajları tekrar görmemizi sağlar, tanınmayan bir donanım vs varsa eğer burada gösterilir. Daha sonra cihazlarınızı bilgisayarınıza bağlandıkları arayüze göre lspci ve lsusb gibi komutlarla ayrıntılı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Linux her yapılan eyleme bir işlem gözüyle bakar. top komutu ile sistem kaynaklarını görüntüleyebilir, sistem kaynaklarını en çok harcayanı belirleyebiliriz. Ayrıca ps komutu ile işlemler hakkında daha detaylı bilgiye sahip olabiliriz.
Linuxta güvenlik sebebiyle dosya izinleri, kullanıcları ve grupları vardır. chmod ve chown komutları ile dosyaların kullanıcı ve izin ayarlarını ayarlayabiliriz.
chmod +x dosyanın çalıştırılabilir olmasını sağlar
chmod 777 dosyaya tüm hakları tanır.
chmod 777 dosyaismi
chown ile dosyanın kullanıcı ve grubunu değiştirebiliriz.
chown niyazi dosyaismi
man komutu Linux'a yeni başlayanlar için en yararlı komut. man komutu ile başka bir komut hakkında bilgi sahibi olabiliriz.
man cat
cat isimli komutun görevinin ne olduğunu anlatan bir çıktı verir bize.
cat komutu ile bir metin belgesi içerisinde bulunan bilgileri okuyabiliriz.
